Çatı

Çatılar, binaları/yapıları yukarıdan gelen sıcak, soğuk, kar, yağmur vb. dış olumsuz etkilerden koruyan, yapıları atmosfer ile ayıran/sınırlayan yapı elemanlarıdır. Çatılar iç ve dış etkenleri ile yapıyı kullananların gereksinimleri doğrultusunda tasarlanmakta ve standartlara uygun olarak üretilmekte, üretilen çatı malzemeleri ile binaların mimari konseptlerine göre inşaa edilmektedir.

Çatıların sınıflandırılması geometrik biçimlerine, üzerinin kullanılıp kullanılamamasına, suyun uzaklaştırma yöntemine, eğimine, kullanılacak çatı kaplama malzemelerine, çatı arasının havalandırılıp havalandırılmasına ve taşıyıcı sınıfına göre yapılmaktadır. Çatının şeklinin belirlenmesinde ise binanın bulunduğu coğrafi bölgenin iklim koşulları etkilemektedir. Çatı bünyesinin elemanları çatıyı dış etkilere karşı koruyan örtü malzemeleri ve çatıyı etkileyen yükleri taşıyan taşıyıcı kısmıdır.

ÇATI ÇEŞİTLERİ
Kullanım şekline göre ikiye ayrılır;
֍ Üzerinde gezilebilen,
֍ Üzerinde gezilemeyen.

Yağış Suyunun Uzaklaştırılma Şekline Göre;
֍ Dışa akışlı çatılar,
֍ İçe akışlı çatılar.

Eğimine Göre;
֍ Az eğimli eğimli çatılar,
֍ Çok eğimli eğimli çatılar,
֍ Değişken eğimli çatılar.

Kaplama Malzemesine Göre;
֍ Kiremit kaplamalı çatılar,
֍ Çimento esaslı donatılı levha,
֍ Bitüm kaplamalı çatılar,
֍ Polimer kaplamalı çatılar,
֍ Cam kaplamalı çatılar,
֍ Doğal taş kaplamalı çatılar,
֍ Bitkisel kaplamalı çatılar,
֍ Toprak kaplamalı çatılar.

Biçimine Göre;
֍ Tek yüzeyli çatılar,
֍ Beşikörtüsü çatılar,
֍ Kırma çatılar,
֍ Mansard çatılar,
֍ Kubbe çatılar,
֍ Külah çatılar,
֍ Şed çatılar,
֍ Düz çatılar,
֍ Az eğimli çatılar.

Çatı Arası Havasının Varlığına Göre;
֍ Soğuk çatılar,
֍ Sıcak çatılar.

Taşıyıcı Niteliğine Göre;
֍ Oturtma çatılar,
֍ Asma çatılar,
֍ Karma çatılar.

Çatılarda Mimari Konsept
Çatıların yerine getirmesi beklenen görevleri dışında yapının karakterist özelliklerini yansıtan önemli bir yapı elemanıdır. Sanatsal kaygılar taşımayıp, güncelik ihtiyaçları karşılamaya yönelik vernaküler mimaride çatılar fiziksel özelliklerine göre şekillenip, yerel malzemelere göre örtü çeşitliliği gösterirken; geliştirilen çatı kaplama malzemeleri çatı yüzeyinde farklı renk ve doku ile estetik görüntüyü zenginleştirmektedir. Çatı arasının değerlendirilmesi, çatı üzerine teras, bahçe ve otopark gibi işlevlerin kazandırılması da mümkündür.

Çatı Sistemlerinin Performans Gereksinimleri
Taşıyıcılık, su, nem, ısıl ve yangın ile ilgili performanslar, çatının yerine getirmesi beklenilen başlıca işlevsel performans gereksinimleridir. Tüm yapı elemanları gibi çatıların da tüm performans gereksinimlerini aynı anda karşılaması zor olduğu için, çatı tasarımındaki temel ölçüt, optimum seviyede bir çözümün elde edilmesidir.

Çatı Yalıtımı
Çatılar binaların dış etkilere en çok maruz kalan kısımlarıdır. Yağmur, kar, dolu, gece gündüz sıcaklık farkları, radyasyon, rüzgar yükleri yaya ve taşıt trafiği çatıyı olumsuz etkiler. Bunların yanı sıra bina içerisinde oluşan ve yukarı doğru hareket eden rölatif su buharı da çatıyı etkileyen bir faktördür. Çatılarda yapılacak çatı ısı yalıtımı, çatı su yalıtımı, buhar ve radyasyon yalıtım uygulamaları ile bu olumsuzluklar giderilmelidir.